- نویسنده: شایان مددی
اگر به فکر افزایش عملکرد کامپیوتر خود هستید، احتمالاً باید ارتقای رم را هم در کنار بقیه قطعات در نظر بگیرید. حافظه دسترسی تصادفی (Random-access memory) که به‌اختصار با عنوان رم شناخته میشود، به‌عنوان یکی از اجزای اصلی کامپیوتر، تاثیر زیادی روی عملکرد آن دارد. در این مطلب به نقش رم، تاثیرات رم روی ارتقای عملکرد کامپیوتر و نکات کلیدی در انتخاب رم می‌پردازیم.
فهرست مطالب
رم چیست و چه نقشی دارد؟
حافظه دسترسی تصادفی (Random-access memory) یا به‌اختصار رم، در اصل یک برد مدار چاپی مستطیل‌شکل با تراشه‌های حافظه است که به آن ماژول حافظه یا رم هم گفته میشود. این قطعه داده‌ها را برای دسترسی سریع در خود ذخیره می‌کند و نقش حافظه کوتاه‌مدت کامپیوتر را دارد؛ درست برخلاف هارد دیسک یا SSD که حافظه دائمی کامپیوتر محسوب میشوند و انواع اطلاعات شامل فایل‌ها، برنامههای نصبی و سیستم‌عامل را نگهداری می‌کنند.
پردازنده کامپیوتر باید در لحظه داده‌ها را دریافت و پردازش کند و رم به‌عنوان حافظه موقت دسترسی آنی به داده‌های مورد نیاز پردازنده را برای آن فراهم می‌کند. به همین خاطر، اجرای سیستم‌عامل و نرم‌افزارها به رم وابسته است و ظرفیت و سرعت رم می‌تواند عملکرد کامپیوتر را در فعالیتهای مختلف به شکل محسوسی تحت تاثیر قرار بدهد؛ از یک کار ساده مثل وبگردی تا فعالیتهای پیچیده‌تر مثل گیمینگ.
تاکنون نسل‌های مختلفی از رم با پیشوند DDR (به‌طور کامل: Double Data Rate) روانه بازار شدهاند. DDR5 که جدیدترین نسل عرضه‌شده از رم‌ها به حساب می‌آید، ارتقای چشمگیر سرعت کلاک و انتقال داده، پهنای باند و ظرفیت را تجربه کرده است و کامپیوترها را برای فعالیتهای سنگین مثل تدوین، رندرینگ سه‌بعدی و گیمینگ آماده‌تر می‌کند.
بیشتر بخوانید: رم کامپیوتر چیست؟ مروری بر تاریخچه رم و کاربردهای آن
تاثیر ارتقای رم روی عملکرد کامپیوتر
اگر به فکر ارتقای عملکرد کامپیوتر خود هستید، باید حتماً به رم هم توجه کنید و در صورت نیاز، هماهنگ با بقیه اجزای کامپیوتر، آن را هم باتوجه‌به نیازهایتان ارتقا بدهید. رم از چندین جهت می‌تواند روی عملکرد کامپیوتر یا لپ تاپ تاثیر بگذارد و در مولتی‌تسکینگ، اجرای بازی، تدوین و اساساً هر فعالیتی که نیاز به ذخیره‌سازی و بازیابی سریع داده‌ها دارد، نقشی کلیدی ایفا می‌کند.
روان‌تر شدن تجربه کاربری
هرچه سرعت رم بیشتر باشد، انتقال داده به پردازنده هم سریع‌تر صورت می‌گیرد یا به عبارتی دیگر، کامپیوتر می‌تواند سریع‌تر به داده‌ها دسترسی پیدا کرده و آن‌ها را پردازش کند. در نتیجه، تجربه کاربری روان‌تر میشود و سیستم هم به ورودی‌های شما سریع‌تر واکنش نشان می‌دهد. به‌خصوص وقتی بین برنامهها جابه‌جا می‌شوید یا از یک تب در مروگر به تبی دیگر می‌روید، این موضوع برایتان ملموس‌تر خواهد بود.
ارتقای عملکرد در مولتی‌تسکینگ
رم برای اجرای همزمان برنامهها و جابه‌جایی روان بین آن‌ها اهمیت زیادی دارد. ظرفیت و سرعت بیشتر رم یعنی کامپیوتر می‌تواند برنامههای بیشتری را بهصورت همزمان مدیریت کند و در لحظه داده‌های بیشتری را انتقال بدهد. حالا اگر رم ظرفیت کافی نداشته باشد، کامپیوتر مجبور به استفاده از حافظه مجازی یا در واقع، همان حافظه ذخیره‌سازی (هارد دیسک یا SSD) میشود؛ اتفاقی که می‌تواند سرعت سیستم را به میزان قابل‌توجهی کاهش بدهد.
بهبود عملکرد پردازنده
اگر با کارکرد رم آشنا باشید، می‌دانید که عملکرد پردازنده به نوعی تحت تاثیر آن است. پردازنده حافظه اختصاصی پرسرعت خود را دارد که با عنوان کَش (Cache) شناخته میشود. با این حال، ظرفیت این حافظه‌ها محدود است (۸ تا ۱۲۸ مگابایت، بسته‌به مدل) و پردازنده به هر حال برخی از داده‌های مورد نیاز خود را از رم دریافت می‌کند. حالا در این موقعیت، رم سریع‌تر و کارآمدتر می‌تواند روی عملکرد پردازنده تاثیر بگذارد. این یعنی رم در ارتقای عملکرد کامپیوتر، به‌خصوص در فعالیتهای وابسته به پردازنده، نقش تعیین‌کننده‌ای دارد.
عملکرد بهتر در گیمینگ
بازی‌های جدید، خصوصاً بازی‌های جهان‌باز و گسترده مثل Red Dead Redemption 2 و Cyperunk 2077، دارای حجم عظیمی از داده‌ها هستند؛ از مدل‌های سه‌بعدی و بافت‌ها تا فایل‌های صوتی. حالا کامپیوتر باید این داده‌ها را در حافظه نگه دارد و در صورت نیاز، به‌سرعت بازیابی کند. در این‌جا رم به‌عنوان حافظه موقت در اجرای بازی‌ها نقش قابل‌توجهی بازی می‌کند و هم ظرفیت و هم سرعت آن تعیین‌کننده هستند.
نکات مهم در انتخاب رم
اگر قصد ارتقای رم دارید، باید به چند نکته مهم توجه داشته باشید تا بتوانید مناسب‌ترین رم را انتخاب کنید و بیشترین بهره را از آن برای بهبود عملکرد سیستم‌تان ببرید. در غیر این صورت، احتمالاً ارتقای رم نمی‌تواند آن‌قدر که باید سطح عملکرد کامپیوتر شما را افزایش بدهد.
- بررسی نیازها: باتوجه‌به نیازتان و میزان رم موجود باید ظرفیت رم خود را انتخاب کنید. امروزه برای استفاده روزمره رم ۸ گیگابایت کفایت می‌کند و رم ۱۶ گیگابایت هم برای فعالیتهای کمی سنگین‌تر مثل اجرای بازی در سطح سبک یا مولتی‌تسکینگ مناسب است. این در حالی است که برای تدوین و گیمینگ حرفه‌ای باید ۳۲ گیگابایت یا بیشتر رم داشته باشید.
- سازگاری با مادربورد و پردازنده: مطمئن شوید که رم مورد نظرتان با مادربرد و پردازنده کامپیوتر شما سازگار است. نوع رم و سرعت کلاک از جمله مواردی هستند که باید سازگاری‌شان با کامپیوتر خود را بررسی کنید؛ مثلاً اگر می‌خواهید یک رم DDR5 تهیه کنید، باید ببینید که در درجه اول اصلاً پردازنده‌تان از رم DDR5 پشتیبانی می‌کند یا خیر.
- کسب اطمینان از ظرفیت مادربرد: در تصمیم‌گیری درباره ظرفیت رم، باید به محدودیت تعداد اسلاتهای مادربردها برای رم توجه کنید. مشخصات مادربرد کامپیوتر خود را بررسی کنید تا مطمئن شوید که ظرفیت رم مورد نظرتان با حداکثر ظرفیت مادربرد تطابق داشته باشد.
- هماهنگی با بقیه اجزای کامپیوتر: ارتقای رم در صورتی تاثیرگذار است که بقیه اجزای کامپیوتر، خصوصاً پردازنده هم با آن هماهنگ باشد. اگر پردازنده‌ای که دارید جواب‌گوی نیازهایتان نباشد، صرف ارتقای رم تاثیر قابل‌لمسی روی عملکرد کامپیوتر شما نخواهد داشت.
بیشتر بخوانید: چگونه مشخصات رم را در لپ‌تاپ یا کامپیوتر بررسی کنیم؟
جمع‌بندی
رم که به‌عنوان حافظه موقت کامپیوتر عمل می‌کند، در عملکرد کامپیوتر نقشی کلیدی دارد و ارتقای آن می‌تواند سرعت کامپیوتر را به میزان چشمگیری افزایش بدهد؛ خصوصاً در مولتی‌تسکینگ، اجرای بازی و بهصورت کلی، فعالیت‌هایی که نیازمند دسترسی سریع به داده‌های موقت هستند. پس برای بهبود عملکرد کامپیوتر خود، حتماً رم را هم بر اساس نیازتان ارتقا بدهید.
