بررسی قابلیت‌ها و مزایای مادربردهای DDR5

هرچند DDR4 هنوز انتخاب اول بیشتر کاربران برای سیستم‌های مقرون‌به‌صرفه‌تر است، DDR5 هم با امکانات متعددی که برای دستیابی به عملکرد سریع‌تر و بهینه‌تر در دسترس قرار می‌دهد، خیلی از کاربران را به خود جذب کرده است. خیلی از کاربرانی که قصد تهیه سیستم جدید دارند، احتمالاً با این سوال مواجه می‌شوند که مادربرد DDR5 چه مزایایی نسبت به بقیه مادربردها دارد. در ادامه به ویژگی‌های کلیدی مادربردهای DDR5 می‌پردازیم.

معرفی DDR5

DDR5 (به‌طور کامل Double Data Rate 5 Synchronous Dynamic Random-Access Memory) جدیدترین و پنجمین نسل رم یا حافظه موقت برای کامپیوترهای مصرفی است که پیشرفت‌هایی کلیدی از لحاظ فرکانس، ظرفیت و مصرف انرژی را به دنبال آورده است. در پی افزایش هرچه بیشتر نیاز به پردازش سریع اما کارآمد، در این نسل علاوه‌بر این‌که سطح عملکرد به میزان قابل‌توجهی افزایش پیدا کرده، مصرف انرژی بهینه‌تر شده است.

رم‌های DDR5 سرعت کلاک پایه ۲ برابری، پهنای باند ۲ برابری و ظرفیت ۴ برابری را نسبت به نسل قبل خود ارائه می‌کنند، درحالی‌که با کاهش ولتاژ، مصرف انرژی آن‌ها هم کم‌تر شده است. تاثیر پیشرفت‌های فنی DDR5 به‌خصوص در کاربری‌های سنگین‌تر که با داده‌های بیشتری سروکار دارند مشخص می‌شود؛ از اجرای بازی و کار با هوش مصنوعی گرفته تا دیتا سنتر.

DDR5 اولین بار در سال ۲۰۲۱ بود که به‌همراه پردازنده‌های نسل دوازدهمی اینتل با پرچم‌داری Core i9-12900K و مادربردهای Z690 به‌طور عمومی به بازار معرفی شد. البته به‌خاطر محدودیت عرضه و هزینه بالا، مسیر این تکنولوژی برای فراگیر شدن در بازار بدون چالش نبود. حالا DDR5 رفته‌رفته جای خود را در سیستم‌های مختلف باز کرده، هرچند هنوز تا این­‌که به استاندارد بازار تبدیل شود فاصله دارد.

ویژگی‌های کلیدی مادربرد DDR5

مادربردهایی که از نسل پنجم رم یا همان DDR5 پشتیبانی می‌کنند، با پیشرفت‌هایی که در طراحی خود تجربه کرده‌اند، امکان افزایش هرچه بیشتر سطح عملکرد و بهینه‌سازی مصرف انرژی را فراهم کرده‌اند. این مادربردها می‌توانند برای آن دسته از سیستم‌های حرفه‌ای که سرعت پردازش برایشان کلیدی است، انتخاب مناسبی باشند.

سرعت کلاک و نرخ انتقال داده چشمگیر

به واسطه مادربرد DDR5 می‌توانید رم‌هایی با سرعت کلاک و نرخ انتقال داده بیشتر را در سیستم خود به کار ببرید؛ در واقع این مادربردها دست‌کم روی کاغذ انتقال داده تا ۲.۵ برابر سریع‌تر را ممکن می‌کنند.

سرعت کلاک رم DDR5 از ۲۴۰۰ مگاهرتز شروع می‌شود و نرخ انتقال داده پایه آن هم برابر با ۴۸۰۰ مگا ترنسفر بر ثانیه است. نرخ انتقال داده این رم‌ها حتی به ۸۴۰۰ مگا ترنسفر بر ثانیه یا بیشتر هم می‌رسد. این در حالی است که رم‌های DDR4 معمولاً سرعت کلاک بین ۸۰۰ تا ۱۶۰۰ مگاهرتز دارند و نرخ انتقال داده آن‌ها هم در محدوده بین ۱۶۰۰ تا ۳۲۰۰ مگا ترنسفر بر ثانیه قرار می‌گیرد.

پهنای باند بیشتر

به دنبال سرعت کلاک بیشتری که مادربردهای سازگار با DDR5 ارائه می‌کنند، پهنای باند بیشتری هم در دسترس کاربر قرار خواهد داشت. درحالی‌که پهنای باند DDR4 به ۲۵.۶ گیگابایت بر ثانیه محدود است، پهنای باند رم‌های نسل پنجم به ۵۱.۲ گیگابایت بر ثانیه می‌رسد و حدود ۲ برابر بیشتر از نسل گذشته است.

حالا پهنای باند بیشتر DDR5 در چه موقعیت‌هایی به کار می‌آید؟ به‌لطف این پهنای باند، رم قابلیت انتقال حجم بیشتر داده را خواهد داشت. به زبان ساده، کاربر می‌تواند در مدت‌زمان کوتاه‌تر، پردازش بیشتری انجام بدهد. این موضوع در فعالیت‌های مختلف وابسته به رم اهمیت زیادی دارد؛ از گیمینگ تا تدوین و مدل‌سازی سه‌بعدی.

ظرفیت بیشتر برای رم

مادربردهای DDR5 با ارائه ظرفیت رم بیشتر، گزینه کاربردی‌تری برای کاربرانی هستند که می‌خواهند سیستمی حرفه‌ای تهیه کنند. معمولاً این مادربردها امکان نصب رم تا ۱۲۸ گیگابایت روی هر DIMM را فراهم می‌کنند. DIMM (به‌طور کامل: Dual In-line Memory Module) ماژولی است که رم روی آن قرار می‌گیرد و به‌واسطه پین‌هایی به مادربرد وصل می‌شود. در طرف مقابل، مادربردهای DDR4 عمدتاً سقف ۳۲ گیگابایتی ظرفیت حافظه به ازای هر DIMM دارند که نشان‌دهنده تفاوت چشمگیر ظرفیتی بین آن‌هاست.

ظرفیت رم بالاتر مادربردهای DDR5 در انجام فعالیت‌هایی که وابستگی زیادی به حافظه موقت دارند نقشی کلیدی دارد و کاربرهای حرفه‌ای می‌توانند از آن نهایت استفاده را ببرند. البته باید اشاره کرد که بسته‌به مادربرد، امکان دارد ظرفیت رم قابل‌استفاده تفاوت پیدا کند، اما به‌صورت کلی، مادربردهای DDR5 ظرفیتی به مراتب بیشتر از نسل قبل ارائه می‌کنند.این یعنی با تهیه مادربرد DDR5 دغدغه‌ای از بابت محدودیت ظرفیت رم نخواهید داشت.

مصرف بهینه‌تر انرژی

تکنولوژی DDR5 از چندین جهت مصرف انرژی را بهینه‌تر کرده است. یکی از بارزترین تغییراتی که در راستای بهینه‌سازی مصرف انرژی صورت گرفته، کاهش ولتاژ از ۱.۲ ولت به ۱.۱ ولت است؛ رقمی که شاید ناچیز به نظر بیاید، اما به نوبه خود می‌تواند موثر باشد.

علاوه‌براین، رم‌های DDR5 که روی این مادربردها قابل‌نصب هستند، از مدار مجتمع مدیریت انرژی (PMIC) روی خود ماژول رم بهره می‌برند. این یعنی مدیریت ولتاژ به خود ماژول رقم انتقال پیدا کرده است. همچنین طراحی جدید رم‌های DDR5 با دو کانال ۳۲ بیتی به‌جای یک کانال ۶۴ بیتی هم به افزایش راندمان سیستم کمک می‌کند.

پشتیبانی از نسل جدید اتصالات

مادربردهای DDR5 از فناوری‌های روز برای اتصالات پشتیبانی می‌کنند و اگر به فکر تهیه سیستمی هستید که در طولانی‌مدت بتوانید از ظرفیت‌های آن استفاده کنید، باید به این نکته توجه داشته باشید. به‌عنوان مثال، مادربردهایی که برای رم DDR5 ساخته می‌شوند همچنین معمولاً با وای‌فای 6E یا ۷ و رابط PCIe 5.0 (برای اتصال اجزای داخلی کامپیوتر به مادربرد) سازگار هستند.

بیشتر بخوانید: بررسی تخصصی مادربرد: نقش و عملکرد آن در سیستم کامپیوتر

جمع‌بندی

مادربرد DDR5 با مزایایی مثل ظرفیت بیشتر به ازای هر ماژول، قابلیت نصب رم‌های دارای سرعت کلاک بیشتر و پشتیبانی از نسل جدید اتصالات، گزینه‌ای عالی برای کاربری‌ حرفه‌ای است؛ خصوصاً برای کاربرانی که می‌خواهند سیستمی با ظرفیت کافی برای ارتقا در بلندمدت داشته باشند. از جمله این کاربری‌ها می‌توان به گیمینگ، تدوین و تولید محتوا اشاره کرد.